به گزارش سراج24،در این سیاست ها که مبتنی بر اصل دهم قانون اساسی و بر محور ساختار و کارکرد خانواده در سطح خرد و فردی شکل گرفته به چند کلید واژه مهم توجه شده است؛ از جمله ایجاد جامعه ای خانواده محور و تقویت و تحکیم خانواده و کارکرد های اصلی آن بر پایه الگوی اسلامی خانواده به عنوان مرکز نشو و نما و تربیت اسلامی فرزند و کانون آرامش بخش، محور قرار گرفتن خانواده در قوانین و مقررات، برنامه ها، سیاست های اجرایی و تمام نظامات آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به ویژه نظام مسکن و شهرسازی، ایجاد نهضت فراگیر ملی برای ترویج و تسهیل ازدواج موفق و آسان، مبارزه با اشرافیت و تجمل گرایی و مظاهر فرهنگ غرب، حمایت از عزت و کرامت همسری، نقش مادری و خانه داری زنان و نقش پدری و اقتصادی مردان و آموزش های قبل و حین ازدواج.و اما در گزارش پیش رو به طور مشخص، بند دهم ازسیاست های ابلاغی رهبر انقلاب موضوع بحث و اظهار نظرتوسط کارشناسان قرار گرفته است. در این بند آمده است:
«ساماندهی نظام مشاوره ای و آموزش قبل، حین و پس از تشکیل خانواده و تسهیل دسترسی به آن بر اساس مبانی اسلامی ـ ایرانی در جهت استحکام خانواده»
با نظام فعلی مشاوره طلاق افزایش می یابد
اهمیت موضوع مشاوره به قدری است که بدون تردید تقویت آن برای افراد به خصوص جوانان می تواند از بروز بسیاری از رفتار های غلط و تصمیمات آنی جلوگیری کند. به خصوص آن که بسیاری ازکارشناسان و مسئولان بار ها بر اهمیت نقش مشاوره بر تحکیم خانواده تاکید کرده اند و در مقابل، نظام فعلی مشاوره را عامل افزایش طلاق در جامعه برشمرده اند.
این موضوع نکته ای است که رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز بر آن تاکید می کند. به گفته کبری خزعلی با نظام فعلی مشاوره، شاهد افزایش طلاق هستیم و نگاه فردگرایانه و ترجمه غربی به مقوله مشاوره باعث شده افراد لذت های شخصی خود را بر آرامش و آسایش خانواده ترجیح دهند.وی با بیان این که مهم ترین نکته ای که رهبری در این سیاست ها بر آن تاکید کرده اند«ماهیت نهاد خانواده» بوده است، می افزاید: به همین دلیل هم باید به منظور استحکام خانواده ها از تمامی ابزار ها برای حفظ، بقا و تقویت آن استفاده کرد.
وی خاطرنشان می کند: متاسفانه گاهی اوقات در کشور ما نگاه غرب گرایانه به مقوله مشاوره و ترجمه های غربی از این علم باعث شده تا نگاهی فردگرایانه و لذت گرایانه در جامعه پدید آید؛ نگاهی که در نهایت باعث وارد آمدن صدمات غیر قابل جبران به نهاد خانواده شده است. متاسفانه با نظام فعلی مشاوره در کشور، در بسیاری از موارد شاهد افزایش طلاق ها و تسریع بخشیدن به آن ها هستیم و افراد لذت های شخصی خود را بر آرامش و آسایش جمع خانواده ترجیح می دهند.
وی تاکید می کند: مقام معظم رهبری در ابلاغ سیاست های کلی خانواده، از دست اندرکاران نظام خانواده خواسته اند که نظام مشاوره مبتنی بر الگو های اسلامی قرار گیرد و مشاوره های مفید، پیش از ازدواج، حین ازدواج و حتما در تداوم آن بعد از ازدواج به خانواده ها و زوج های جوان ارائه شود. علاوه براین براساس تاکید رهبری بر آسان سازی و همگانی شدن خدمات مشاوره، دستگاه های مسئول باید در جهت همگانی کردن و تحت پوشش بیمه قرار گرفتن خدمات مشاوره ای اقدام کنند.ضمن آن که دانشگاه و حوزه های علمیه نیز باید در غنی سازی محتوا و اسلامی کردن نظام مشاوره تلاش کنند.
خزعلی تاکید می کند: برای اجرای این سیاست ها کافی است تمام قوانین و سیاست های نظام اسلامی را بپذیریم و عزمی جدی برای اجرای آن داشته باشیم. در این صورت است که هیچ مانعی برای اجرا پیش رویمان نخواهد بود. این در حالی است که متاسفانه گاهی این قوانین را حتی نخوانده کنار می گذاریم و سیاست ها و دستورات غربی را مطابق الگوی توسعه جایگزین آن می کنیم. موانع اصلی همین است که سیاست های غربی را جایگزین سیاست های اصولی نظام و رهبری کنیم.
سازمان بهزیستی و آموزش ها ی خانواده
اما سازمان بهزیستی کشور در کنار دیگر نهاد ها، سازمانی است که قانون گذار وظایفی را در بخش مشاوره بر عهده اش قرارداده و به نظر می رسد این مجموعه در حال برداشتن گام های ابتدایی برای طی روند اجرایی سیاست های کلی خانواده است. به گفته معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور پس از ابلاغ سیاست های کلی خانواده از سوی رهبری، مقرر شد در سازمان بهزیستی کشور کارگروهی ویژه به منظور اجرایی کردن این سیاست ها تشکیل شود.حبیب ا... مسعودی فرید گفت: از میان 16 بند از سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری، چندین بند به سازمان بهزیستی کشور مربوط می شود و این سازمان به دنبال اجرایی کردن این سیاست هاست.وی با تاکید بر این که سازمان های حمایتی موظف هستند سیاست های خانواده را اجرایی کنند اظهارکرد: سازمان بهزیستی کشور در کنار سایر سازمان ها و نهاد های حمایتی باید به حمایت از خانواده ها که در سیاست های ابلاغی رهبری به آن ها تاکید شده است نیز توجه ویژه ای کنند.وی درباره برنامه های سازمان بهزیستی به منظور ارائه مشاوره پیش از ازدواج به زوج های جوان که در بند 10 این سیاست ها آمده است تصریح کرد: مقام معظم رهبری تاکید ویژه ای به موضوع ساماندهی نظام مشاوره ای و آموزش قبل، حین و پس از تشکیل خانواده دارند و ما نیز با ارائه خدمات مشاوره ای به جوانان در آستانه ازدواج تلاش کرده ایم از وقوع طلاق میان زوج ها بکاهیم.
مشاوره؛ کاهش 30 درصدی طلاق های توافقی را به دنبال داشته است
به هر صورت در این مقوله به نظر می رسد سازمان بهزیستی و قوه قضاییه به عنوان دو نهادی که قانون گذار وظیفه ورود به مشاوره متقاضیان طلاق را بر عهده آن ها گذاشته است باید با ابلاغ سیاست های خانواده بیشتر به این موضوع توجه کنند. به ویژه آن که به گفته مدیر کل دفتر مشاوره و روان شناسی سازمان بهزیستی کشور مشاوره های انجام شده توانسته 20 تا 30 درصد از طلاق های توافقی بکاهد. به گفته مهدی میرمحمد صادقی، سازمان بهزیستی به عنوان نهاد حاکمیتی مراکز مشاوره و سازمان نظام روان شناسی از لحاظ تعیین پروانه حرفه ای مشاوره و روان شناسی و اعتبار بخشی به پروانه اشتغالی مشاوران دو مجموعه ای هستند که توسط قانون گذار برای مشاوره صاحب صلاحیت شناخته شده اند.
وی با اشاره به فعالیت 1600 مرکز مشاوره و ارائه خدمات مشاوره ای در زمینه اختلالات روانی و امور روان شناختی موضوعات جنسی، کودک و نوجوان، مسائل تربیتی و تحصیلی خاطرنشان کرد: یکی از مهم ترین مراکز تخصصی سازمان بهزیستی در زمینه مشاوره و روان شناسی، مراکز تخصصی مشاوره ازدواج و روان درمانی خانواده است. این مراکز سال هاست با این محتوا فعالیت می کنند. میرمحمدصادقی تصریح کرد: طبق قانون حمایت از خانواده، سازمان بهزیستی مکلف شده است در همکاری با قوه قضاییه به پرونده های طلاق ورود کند و پرونده های طلاق را بررسی و در صورت امکان مشکلات آن ها را حل و فصل کند.
وی با بیان این که هم اکنون مراکز مشاوره خصوصی و دولتی در حوزه ازدواج و خانواده خدمات مورد نیاز را ارائه می دهند افزود:اقداماتی برای بهینه سازی و تخصصی شدن مراکز ازدواج و خانواده و گسترش آن ها در حال انجام است ضمن آن که مشاورانی که به طور تخصصی در این حوزه کار می کنند باید از لحاظ تخصص علمی، سن و تجربه شرایط مطلوبی داشته باشند.مدیر کل دفتر مشاوره و روان شناسی سازمان بهزیستی کشور همچنین با اشاره به همکاری سازمان بهزیستی و قوه قضاییه در بخش مشاوره دولتی و غیردولتی و مراکز مداخله در بحران طلاق خاطرنشان کرد: به طور میانگین همکاری مشترک قوه قضاییه و سازمان بهزیستی باعث شده حدود 30 درصد از پرونده های طلاق توافقی در دادگاه های خانواده به صلح و سازش بینجامد.
این پرونده ها پس از ورود به دادگاه و قبل از ثبت به سیستم های مشاوره ای ارجاع می شوند که این کار باعث شده بین 20 تا 30 درصد این پرونده ها از سیستم قضایی خارج شود. از سوی دیگر مطالعات انجام شده نشان می دهد تعداد کمی از این افراد دوباره به دادگاه برگشته اند.میرمحمد صادقی خاطرنشان کرد: روند مشاوره به نحوی است که ابتدا مراجعان غربال می شوند و افرادی که در شرایط بحرانی قرار دارند و باید به سرعت طلاق بگیرند بلافاصله وارد فرآیند دادگاه می شوند تا به سرعت طلاق واقع شود و افراد گرفتار آسیب های بیشتر نشوند و مواردی هم که به دلیل بحران های مقطعی به دادگاه مراجعه کرده اند به صلح و سازش هدایت می شوند.
وی افزود: آمار نشان می دهد بیشترین دلیل مراجعه به مراکز مشاوره مشکلات خانوادگی و ارتباط عاطفی و نزدیک بین زن و مرد، ارتباط با خانواده ها و فرزندان است. علاوه بر این گستره مشاوره ها در حوزه خانواده و ازدواج از زمانی که خواستگاری صورت می گیرد تا مراحل بعدی عقد و ازدواج و پس از آن رفع مشکلات زوج ها طی زندگی مشترک و فرزند آوری و حتی ازدواج فرزندان ادامه خواهد داشت.
تمام پرونده های طلاق به مشاوره نیاز دارند
وی با بیان این که قوه قضاییه در بخش مشاوره در دادگاه ها جدی است اضافه کرد: اگر روان شناس یا مشاور در فرآیند پیگیری و مشاوره به افراد جدیت لازم را اعمال نکند سیستم های نظارتی قوه قضاییه و سازمان بهزیستی او را از فرآیند مشاوره حذف می کنند. مدیر کل دفتر مشاوره و روان شناسی سازمان بهزیستی کشور خاطرنشان کرد: پس از ابلاغ سیاست های خانواده توسط مقام معظم رهبری گسترش مراکز مشاوره به خصوص در حیطه ازدواج و خانواده به عنوان سیاست جدی سازمان به تمام مراکز مشاوره خصوصی و دولتی و استان ها اعلام شده است.ضمن آن که دادگاه ها مکلف هستند در طلاق های توافقی زوج ها را به مراکز مشاوره ارجاع دهند.
وی تصریح کرد: قانون گذار هم اکنون فقط بر طلاق های توافقی تمرکز کرده این در حالی است که تمام پرونده های با موضوع طلاق باید به بخش مشاوره سوق داده شوند تا بتوانیم بر کاهش آمار طلاق موثر واقع شویم. وی افزود: چنان چه این اتفاق بیفتد نظام مشاوره و مجموعه تخصصی روان شناسی آمادگی ارائه خدمات مشاوره ای حرفه ای را به لحاظ تعداد تخصص دارد.
مشاوره های سنتی در جامعه کم شده است
درباره این موضوع یک جامعه شناس نیز بر ضرورت مشاوره قبل از ازدواج تاکید کرد و گفت: اولین قدم دختران و پسران برای ازدواج باید مشاوره با مشاوران و مددکاران اجتماعی باشد تا از این طریق ازدواج با تامل و تفکر بیشتری صورت گیرد و دو طرف بدون آن که گرفتار احساسات شوند تصمیم بگیرند. چرا که بدون تردید مشاور با گوشزد کردن نکات مهم و راهنمایی می تواند دو طرف را برای اتخاذ تصمیم ادراکی و منطقی تر کمک کند.
علاوه براین مشاور می تواند در زمانی که دختر و پسر از روی احساس با مسائل برخورد می کنند، ابعاد مختلف شخصیتی، اخلاقی، مادی و... را برای آن ها روشن کند.امان ا... قرایی مقدم ادامه داد: در شرایط کنونی مشاوره های سنتی در جامعه کم شده است و از معرف هایی که در گذشته جوان ها را با توجه به شرایط آن ها به یکدیگر معرفی می کردند خبری نیست. در گذشته این افراد با توجه به شناختی که از خانواده ها و دختر و پسر داشتند آن ها را معرفی می کردند و به آن ها مشاوره می دادند اما اکنون با گسترش شهر ها و شرایط زندگی امکان دسترسی به این افراد وجود ندارد و این جاست که ضرورت مشاوره بیشتر احساس می شود.
این جامعه شناس خاطرنشان کرد: مشاوران خانواده می توانند جوانان را قبل، بعد و حتی در حین ازدواج کمک کنند تا تصمیم غلط نگیرند و بدون تردید این موضوع می تواند از آمار بالای طلاق که گفته می شود از هر چهار ازدواج یک مورد به طلاق می انجام، بکاهد.
اولین و بهترین مشاور پدر و مادر
وی از تعداد کم مشاوران در همه شهرستان ها به خصوص شهر های بزرگ انتقاد و بر تربیت و آماده کردن مشاوران برای مدارس و درون جامعه تاکید و تصریح کرد: البته هر فردی بهترین مشاور برای خود است به شرط آن که عقلانی و ادراکی فکر کند و از روی احساس تصمیم نگیرد. تصمیمات اگر عقلانی باشد و تجزیه و تحلیل شود بدون آن که در موضوع ازدواج فقط لذت جنسی مورد توجه قرار گیرد قطعا می تواند تصمیم درستی باشد.
قرایی مقدم افزود: اولین و بهترین مشاور پدر و مادر هستند و حضور و راهنمایی آن ها در خانواده بسیار مهم است ضمن آن که لازم است تا آموزش های خانواده از دوران دبیرستان در کتاب ها گنجانده شود و مربیان حتی مسائل زناشویی و مخاطرات ارتباط با جنس مخالف را به جوانان گوشزد کنند.رئیس هیئت مدیره بنیاد صیانت از نهاد خانواده قوه قضاییه نیز با تاکید بر این که نظام مشاوره ای مد نظر رهبری از نگاه جامعه شناسی خانواده بسیار مفید و موثر است، گفت: با تحقق این موضوع می توان آمار همسرگزینی مناسب، زندگی شاد وپایدار و فرزندپروری را تا اندازه چشمگیری افزایش داد.
مجید ابهری ادامه داد: برای تحقق این رهنمود نظام مشاوره ای کشور باید دو حرکت انجام دهد؛ اول فرهنگ سازی و ایجاد زیرساخت های لازم برای آموزش ضرورت مشاوره و نیاز به آن که در جایگاه اول صداو سیما و رسانه ها، آموزش و پرورش، نهاد های متولی خانواده و دانشگاه ها باید وارد سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجرا شوند. دوم ایجاد و ارائه خدمات مشاوره ای رایگان یا ارزان که در این زمینه سازمان نظام روان شناسی وزارت بهداشت و درمان و دانشگاه ها می توانند نقش موثری داشته باشند که در این خصوص تربیت مشاوران متخصص در امور خانواده برای تحقق هدف یاد شده بسیار ضروری است.
آیا مشاوره یک حرکت تشریفاتی و لوکس است؟
وی با بیان این که خیلی از افراد به خاطر هزینه های مشاوره از مراجعه خودداری می کنند و بعضی اصولا به خاطر ضعف فرهنگ، مشاوره را یک حرکت لوکس و تشریفاتی قلمداد می کنند افزود: مشاوره قبل از انتخاب، حین انتخاب، بعد از ازدواج و همراه با آموزش های لازم زناشویی و فرزند آوری بسیار موثر و دارای اهمیت است ضمن آن که وظایف مشاور در این نقطه تمام نمی شود بلکه در طول زندگی نیز در صورت بروز مشکلات مراجعه به مشاور ضروری است.
ابهری با بیان این که مشاوره می تواند تا 80 درصد از آمار طلاق بکاهد تاکید کرد: رفع مشکلات جنسی و رفتاری در زندگی زناشویی و مشاوره در صورتی که تفاهم برقرار نشود و قصد طلاق وجود داشته باشد از دیگر موضوعات با اهمیت برای مراجعه به مشاور است.
منبع: خراسان
